Kontrole prowadzone przez Państwową Inspekcję Sanitarną oraz zgłoszenia otrzymane od obywateli wskazują, że insekty i gryzonie są wciąż problemem w budynkach mieszkalnych i innych, w tym świadczących usługi noclegowe. Ich obecność stawiarza zagrożenie dla zdrowia ludzi.

Najczęściej występują:

Karaluchy - owady wszystkożerne, lubią ciepłe i wilgotne pomieszczenia. Przenoszą wiele groźnych chorób: wirusy grypy, rotawirusy, gruźlicę, cholerę i inne.

Prusaki - są też niebezpieczne dla ludzi, przenoszą groźne choroby i pasożyty, wybierają podobne środowiska jak karaluchy. Zanieczyszczają produkty spożywcze odchodami, bakteriami i pleśniami. Odchody karaluchów działają alergizująco i mogą powodować choroby żołądkowo - jelitowe.

Pluskwy domowe - niewielkie bezskrzydłe owady, żywią się wyłącznie krwią ludzi i zwierząt. Do pomieszczeń mieszkalnych dostają się wnoszone w bagażu, meblach, pościeli itp. Kryją się w szczelinach mebli i podłóg, pod tapetami, dywanami, w materacach i obiciach mebli. Ugryzienia pluskwy są bez bezbolesne i najczęściej wyglądają na małe guzki na skórze ustawione w rzędzie, często zaczerwienione i swędzące. Zadrapanie może spowodować zakażenie.

Szczury,i myszy - występują tam, gdzie znajdują pożywienie i schronienie. Mogą przenosić niebezpieczne choroby takie jak: tularemia, leptospiroza, riketsjozy, gorączka szczurza, salmonelloza. Są nosicielami pasożytów i bakterii, którymi zanieczyszczają żywność. Powodują szkody materialne przegryzają instalacje, kable elektryczne, drzwi, podłogi, ściany i rury plastikowe, przyczyniają się do zawilgocenia budynków. 

Właściciel lub zarządzający nieruchomością ma obowiązek utrzymywać ją w odpowiednim stanie higieniczno-sanitarnym, w tym również zwalczać gryzonie, insekty i inne szkodniki. (art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi; Dz. U. z 2022 r. poz. 1657 z późn. zm.)

W obiektach wielolokalowych zabiegi dezynsekcji i deratyzacji w częściach wspólnych budynku, takich jak klatki schodowe, piwnice, zsypy, korytarze, suszarnie czy składziki przeprowadza administrator, zarządca budynku lub wspólnota mieszkaniowa. Za utrzymywanie należytej czystości i porządku w mieszkaniu oraz usuwanie insektów i gryzoni, odpowiada lokator.

Zabiegi dezynsekcji i deratyzacji są skuteczne wtedy, gdy usunie się miejsce wylegania oraz odetnie drogi przedostawania się insektów i gryzoni oraz przeprowadzi skuteczną dezynsekcję i deratyzację w całym pionie mieszkalnym w części wspólnej budynku oraz mieszkań, bowiem przemieszają się ciągami wentylacyjnymi.

Aby chronić się przed insektami i gryzoniami należy:

- unikać przynoszenia do mieszkania mebli, odzieży i innego wyposażenia należącego wcześniej do innych osób, ponieważ mogą zawierać szkodniki (prusaki, karaluchy, pluskwy, mole ubraniowe). ich larwy i jaja

- po powrocie z podróży bardzo dokładnie sprawdzać wszystkie przywiezione rzeczy czy nie zawierają pluskiew lub ich jaj: wyprać odzież w temperaturze 50 stopni C

- regularnie sprzątać pomieszczenia i usuwać odpady kuchenne, wabiące szkodniki

- dbać o szczelność instalacji wodnych i nie dopuszczać do wyciekania wody, co sprzyja rozwojowi pleśni i grzybów, a także przyciąga szkodniki

- zgłaszać zarządcom nieruchomości wszelkie dostrzeżone ubytki w murach, oknach, drzwiach itp. - ich usuniecie ogranicza dostęp gryzoniom

- jak najszybciej zwalczać pojawiające się szkodniki, co może zapobiec ich rozprzestrzenianiu się na dużą skalę


Jeśli owady lub gryzonie pojawia się w budynku, to należy działać natychmiast. Samodzielne zniszczenie szkodników wymaga zastosowania preparatu przeznaczanego do zwalczania rozpoznanych szkodników. Konieczne jest sprawdzenie daty ważności preparatu, dokładnie przeczytanie ulotki informacyjnej dołączonej do produktu, zgodnie z którą należny przeprowadzić zabieg oraz upewnienie się czy środek chemiczny może być stosowany w zamkniętych pomieszczeniach, w których przebywają ludzie.

Profesjonalne firmy DDD mają doświadczenie do rodzaju szkodników  w doborze właściwych środków i metod działania dostosowanych do rodzaju szkodników i miejsc ich występowania. W przypadku inwazji insektów lib gryzoni obejmującej części wspólne nieruchomości niezbędne jest współdziałanie lokatorów oraz zarządcy nieruchomosci. 

Przepisy dotyczące deratyzacji i terminów jej przeprowadzania określone są określone w Regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Obowiązkowi deratyzacji podlegają wszystkie nieruchomosci na terenie gminy (w tym obiekty użyteczniejszy publicznej, obrotu i produkcji żywności, budynki mieszkalne, obiekty zamieszkania zbiorowego itp.). Deratyzacje przeprowadza się również w każdym przypadku wykrycia populacji gryzoni na terenie nieruchomości.


Opracowanie: Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Wałbrzychu, maj 2023 r.