Miejscowość Stare Bogaczowice, wcześniej Bogaczowice pojawia się w dokumentach po raz pierwszy w 1228 roku w księdze założycielskiej klasztoru w Henrykowie, gdy stała się z przekazu księcia Henryka I Brodatego własnością przybyłych z Lubiąża cystersów. Najstarsze informacje o Starych Bogaczowicach łączą się z osobą kanonika i notariusza księcia Henryka I — Mikołaja, który pochodził z okolic Krakowa, a z nadania księcia miałby już w 1222 roku posiadać 100 łanów w lesie, który to majątek został nazwany Richnov. Te sto łanów zostało przekazanych przez zmarłego w 1227 roku Mikołaja, a ofi­cjalnie zatwierdzonych na prośbę biskupa wrocławskiego Wawrzyńca i biskupa poznań­skiego Pawła przez księcia, cystersom z Henrykowa 6 czerwca 1228 roku w dniu św. Wincentego. Wspomniane nadania potwierdzone są ponownie w dokumencie księcia Bolesława II z 1263 roku. W dokumencie henrykowskim wymieniony jest wójt Siegfried Rindfleisch, a w dokumencie z 1265 roku pro­boszcz Achilles. W końcu XIII wieku była to już osada znacząca, o czym świadczy istnie­nie warsztatów rzemieślniczych — wieś miała prawo do dwóch kuźni, mogli tu pracować szewc, piekarz i rybak.

Istniejący już wówczas parafialny kościół św. Mikołaja znajdował się na północnym brzegu rzeki —jest to prawdopodobnie najstarszy obszar wsi. Od 1292 roku miejscowość wraz z kościołem stała się własnością cystersów krzeszowskich, które to nadanie potwier­dzone było w dokumentach księcia Bolka I również w latach 1293 i w 1299 — Bolko I pozostawił sobie jednak do wsi prawo książęce. Po 1300 roku posiadłości we wsiach były przez cystersów rozszerzane. W 1318 roku we wsi była karczma, wolny wyszynk i dom parafialny — wówczas proboszczem był pochodzący z Pomorza  Liczko.

W 1427 roku Stare Bogaczowice podobnie jak klasztor w Krzeszowie prawdopodob­nie zostały zniszczone przez Husytów.

Według dokumentów z archiwum parafialnego badacze podają datę 1518 odnoszącą się do budowy w dolnej części wsi nowego kościoła za opata Franza Buttnera. W pobliżu kościoła istniał cmentarz.

W 1547 roku opat krzeszowski Johann V zastawił Stare i Nowe Bogaczowice oraz Chwaliszów radcy cesarskiemu Hansowi von Schaffgotsch, który w 1573 roku przeszedł na luteranizm. Być może on ustanowił protestanckiego proboszcza w Starych Bogaczowicach. W 1571 roku opat Krzeszowa Christoph Scholtz odkupił te miejscowości od Hansa Schaffgotscha — miejscowość stała się ponownie własnością klasztorną. Proboszczowie ze Starych Bogaczowic zajmowali wysokie stanowiska w hierarchii konwentu cysterskie­go. Po 1611 roku trzej kolejni proboszczowie bogaczowiccy zostawali opatami krzeszowskimi. Poprzez związek miejscowości z klasztorem mieszkańcy wsi wcześnie powrócili na katolicyzm. Wiadomo, że 24 lutego 1654 roku wieś była już wsią katolicką. Po zakończe­niu wojny trzydziestoletniej opat Andreas Michaelis sprowadził katolików z Brandenbur­gii i Saksonii. Od 1653 roku katolickim proboszczem parafii w Bogaczowicach i w Gostkowie był cysters Martin Teichgraber. Jemu również zostały przekazane parafie w Strudze i Lubominie.

Kolejny rozdział w historii kościoła w Bogaczowicach wyznacza panowanie opata Bernharda Rosy (1660-1696).

Sprawozdanie z wizytacji w 1667 roku mówi o istnieniu w Starych Bogaczowicach dwóch kościołów: parafialnego (o sklepionym prezbiterium, z wieżą w górnej części drewnianą z zegarem) i św, Mikołaja, który to według oceny wizytatora winien być ko­ściołem parafialnym . Doskonale rozwijająca się gospodarka ziemska i leśna w Starych Bogaczowicach stanowiła znaczące zaplecze gospodarcze dla klasztoru krzeszowskiego.

Jako swoisty pomnik panowania opata Rosy, który należał do nielicznych zlecenio­dawców, mających w pełni sprecyzowaną świadomość artystyczną, został wybudowany w latach 1685-1689 nowy kościół parafialny. Projekty budowli wykonał w 1684 roku klasz­torny mistrz budowlany Martin Urban.

Działalność mistrza murarskiego Marcina Urbana stanowi dobry przykład typu archi­tektury barokowej o wyraźnym piętnie regionalnym. Pochodził on przypuszczalnie z dóbr krzeszowskich. W roku 1683 osiadł na stałe w Lubawce, mieście należącym do klasztoru krzeszowskiego i w tymże roku został mistrzem murarskim. Budowla bogaczowicka była pierwszym samodzielnym dziełem mistrza. Przyniosła mu ona pełne uznanie opata Rosy, jak i dalsze poważne zlecenia.

Rozplanowanie bogaczowickiego kościoła nawiązuje do tradycyjnego, jednonawowe-go schematu z dostawioną na osi wieżą i trójbocznym zamknięciem prezbiterium. Zakry­stia umieszczona została poza ołtarzem w zamknięciu prezbiterium. Wciągnięte do wnę­trza przypory tworzą płytkie wnęki przesklepione kolebką. Nad szeroko rozpiętymi łukami arkad umieszczono połączone przejściami w grubości przypór empory. Kościół sklepiony kolebką z lunetami. Organizacja wnętrza reprezentuje typ emporowo-halowy. Główne wejście do kościoła (spośród trzech) znajduje się w północnej elewacji.

Wcześniejsze fazy budowlane zdradza oszkarpowana wieża o zwartej kubicznej syl­wecie w fasadzie zachodniej zwieńczona dwukondygnacjowym hełmem krytym blachą.

Kolejny opat Krzeszowa, kontynuator Rosy — Dominik Geyer w 1703 roku polecił wznieść dominialne zabudowania klasztorne — prepozyturę. Prace wykonali rzemieślnicy z Krzeszowa. W zabudowaniach tych mieściło się w czasach pruskich państwowe nadle­śnictwo. Zabudowania założone są na rzucie podkowy. W budynku północnym znajduje się sień przejazdowa, przez którą prowadzi droga wiodąca na dziedziniec.

Opat Geyer wykorzystał obecność mistrzów budowlanych w Starych Bogaczowicach, by przeprowadzić przebudowę kościoła Św. Mikołaja. Pierwsze uroczyste nabożeństwo odprawione przez ojca Johanna Schwertzela odbyło się w przebudowanym kościele w dniu św. Mikołaja 6 grudnia 1704 roku. Kościół został przebudowany z poprzedniego jako budowla jednonawowa z trójbocznie zamkniętym prezbiterium i oknami zamkniętymi półkolem.. Wyposażenie fundowane było również przez cystersów — w 1725 ambona i nowe dzwony, w 1704 roku przeniesiony został ołtarz ze zburzonej krzeszowskiej kaplicy św. Anny, stamtąd pochodziła również rzeźba św. Mikołaja.

Znaczenie kościoła św. Mikołaja musiało być w XVIII wieku istotne, skoro wyjątko­wo został zaznaczony na ówczesnych mapach księstw śląskich umieszczonych w Atlasie Homanna wydanym w 1750 roku.

W 1708 roku proboszczem w Starych Bogaczowicach został Innocenty Fritsch (od 1727 roku opat krzeszowski). On też miał rozpocząć budowę pałacu na południe od zabu­dowań prepozytury (budowla mogła zamykać układ od południa, w miejscu późniejszego tartaku). Budowla pozostała nieukończona, po 1800 została rozebrana a materiał budowla­ny został sprzedany. Cysterskie dominium zostało powiększone o browar i słodownię.

W Starych Bogaczowicach prowadzone było przez klasztor wydobycie rud srebra i saletry. Już od czasów klasztornych wykorzystywane były w celach leczniczych źródła wód mineralnych — szczawów. W 30. latach XX w. wieś przyjmowała ok. 500 kuracjuszy

rocznie.

                Dobra sytuacja gospodarcza zakonu sprzyjała kolejnym cysterskim fundacjom. Budo­wę kaplicy w miejscu istniejącego na wzgórzu wcześniej krzyża zainicjował proboszcz bogaczowicki cysters Abundus Heinzel wraz z kapelanem Alexiusem Wiesnerem. Siódmego sierpnia 1735 roku nastąpiło wmurowanie kamienia węgielnego przez opata Benedykta Se-idela, natomiast poświęcenie kaplicy miało miejsce 25.07.1736 roku. Wzgórze zwano od­tąd Wzgórzem Św. Anny (Annaberg), a budowla pełniła funkcję kaplicy brackiej miej­scowego Bractwa św. Anny.

Do kaplicy usytuowanej na wzgórzu prowadzi aleja lipowa. Przed kaplicą znajduje się rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem i obelisk. Budowla założona jest na rzucie kwadratu o ściętych narożach wewnętrznych z dostawionymi na osi apsydami mieszczącymi kruchtę i ołtarz. Budowę kaplicy dla cystersów prowadził Józef Antoni Jentsch (f 1757).

W 1742 roku, w dwa lata po aneksji Śląska przez Prusy i zrównaniu w prawach wy­znań ewangelickich z katolickim w Starych Bogaczowicach został wystawiony dom mo­dlitwy dla ewangelików zamieszkujących Stare i Nowe Bogaczowice. W Wielki Czwartek 1742 roku zostało udzielone zezwolenie na budowę zboru (w latach 1741-1746 koncesji na stawianie domów modlitwy udzielał król, bowiem należały one do zakresu regaliów). Nie znana jest dokładna data konsekracji. Pierwszym pastorem został wybrany przez gmi­nę obejmującą Stare Bogaczowice i Chwaliszów Johann Christoph Andritzky. Była to bu­dowla drewniana o prostej architekturze. Uwieczniona została na rycinie Wernera z 1748 roku9,

Zbór murowany został wzniesiony w łatach 1777-1780. Wzniesienie kościoła niektórzy badacze wiążą z osobą architekta wałbrzyskiego, ucznia Langhansa — Leopolda Niederackera, który był wykonawcą przy budowie wałbrzyskie­go kościoła ewangelickiego (1785), kościołów w Dzierżoniowie (1789) i w Głuszycy. Ko­ściół założony był na planie prostokąta, jednonawowy z wieżą na dłuższej osi z wnętrzem podzielonym balkonami na słupach, kryty dachem ceramicznym, mansardowym. Kamien­ny portal o przerwanym naczółku, sygnaturka z hełmem i większość detali architektonicz­nych nosiły znamiona jeszcze stylistyki barokowej; obramienia okien, tympanon nad ele­wacją zachodnią — klasycystyczne. W 1967 roku, zaadaptowany na pomieszczenie gospodarczo magazynowe a w roku 2005 ze względu na zły stan techniczny został rozebrany.

W Starych Bogaczowicach dla obu wyznań istniały obok siebie cmentarze położone przy katolickim kościele parafialnym, na południowym obrzeżu miejscowości, na częściowo uprawianym wzniesieniu, opadającym ku północy, do rzeki Strzegomki i zabudo­waniom wsi. Cmentarz katolicki założony wraz z kościołem św. Józefa Oblubieńca w końcu XVII wieku, oparty jest na rzucie zaokrąglonym, zbliżonym do trapezu: otoczony kamiennym murem. Cmentarz ewangelicki przylegał do katolickiego po południowej stro­nie kościoła. Obecnie oba cmentarze zostały połączone w jeden parafialny.

Reprezentacyjne podejście do kościoła katolickiego i na cmentarz prowadzi północ­nym stokiem wzniesienia, prostym traktem schodów do głównej bramy cmentarnej osa­dzonej w murze otaczającym od północy nekropolię. Trakt ten prowadzi do północnego wejścia.

Oba cmentarze otoczone zostały wspólnym, kamiennym murem, częściowo przy wy­korzystaniu kamieniarki cmentarnej, w ewangelickiej części cmentarza niższym, z grani­towych bloków. Brama główna wzniesiona została w XVIII wieku, murowana i tynkowa­na, na planie prostokąta z przejściem pieszym sklepionym, otwór bramny o półokrągłym wykroju arkady; brama zwieńczona trójkątnym szczytem, kryjącym dach ceramiczny. Prawdopodobnie cmentarz ewangelicki został rozszerzony w pierwszej połowie XIX wie­ku na południe i otoczony nowym murem z bramą południową. Nowa brama zachodnia powstała w 1828 roku. Wówczas założono regularną kompozycję cmentarza z układem alei i ścieżek. W ich rozplanowaniu czytelny pozostaje dawny układ cmentarza z podzia­łem na kwatery obu wyznań. Obecnie dawny układ ścieżek został, szczególnie w części grzebalnej, częściowo zatarty. W zachodniej części cmentarza, przy ogrodzeniu usytuowa­ne są szczególnie okazałe grobowce, nagrobki przyścienne oraz budowla grobowa. Sche­mat założenia przestrzennego cmentarza podkreślony jest przez regularnie zakomponowany drzewostan, niegdyś znacznie bogatszy,

Po sekularyzacji klasztoru krzeszowskiego na cmentarzu chowano również probosz­czów parafii bogaczowickiej. Pierwszym pochowanym tu miejscowym proboszczem był zmarły w 1813 roku cysters Florian Weiss. Cmentarz w przeszłości przyjmował również pochówki zmarłych mieszkańców z Chwaliszowa.

Przed aneksją Śląska w 1742 roku nastąpił najkorzystniejszy okres w handlu płótnem, którego produkcją zajmowały się gospodarstwa w Starych Bogaczowicach i okolicznych miejscowościach.

1810 po kasacie klasztoru w Krzeszowie wieś znalazła się pod zarządem państwo­wym. Wówczas własność cysterska obejmowała 2777 ha w Starych Bogaczowicach, 1180 ha w Chwaliszowie i 530 ha w Nowych Bogaczowicach.

W kościele św. Mikołaja nabożeństwa odbywały się do 1833 roku, wówczas wyposa­żenie kościoła zostało przeniesione do Wilkowa koło Głogowa, w 1865 roku wieża była już zniszczona, kościół stopniowo był rozbierany na materiał budowlany. Do dzisiaj zachowały się tylko kamienne mury obwodowe (bez ściany zachodniej). W dominialnych zabudowaniach klasztornych, w skrzydle wschodnim mieściła się plebania i szkoła katolicka. W położonym niedaleko budynku szkolnym prze­kazanym siostrom Szarytkom zorganizowane zostało przedszkole i szwalnia.

Obecna wieś gminna należała do okręgu bolkowsko-kamiennogórskiego dawnego księstwa świdnickiego, od 1818 r. — przyporządkowana do powiatu bolkowskiego rejencji legnickiej, w 1934 roku Stare Bogaczowice włączone zostały do powiatu wałbrzyskie­go.